Hoe lang spelt koken? Dit prachtige, nootachtige graan heeft niet alleen een rijke geschiedenis maar heeft ook de harten (en magen) van velen veroverd. Maar, waarom horen we steeds meer over spelt en wat maakt het koken van spelt zo speciaal?
Spelt, met zijn wetenschappelijke naam Triticum spelta, is één van de oudste gecultiveerde granen ter wereld. Het heeft de tand des tijds doorstaan en heeft een vaste plaats veroverd in de keukens van veel culturen, waaronder die van ons, de Nederlanders.
Wat de keuze voor dit graan zo interessant maakt, is zijn veelzijdigheid en robuuste karakter. Het is een graan dat zich niet laat intimideren door een beetje kou of een stroef klimaat. Het is stevig, sterk, en voedzaam. Met een iets zoetere en nootachtigere smaak dan zijn verre neef tarwe, heeft spelt een heel eigen karakter dat een extra dimensie kan toevoegen aan je gerechten.
Spelt koken kan weliswaar een simpele handeling lijken, maar het is ook een daad van liefde en waardering voor dit prachtige graan. Wanneer we spelt koken, houden we een traditie in stand die al duizenden jaren wordt gevoerd door onze voorouders. Het is niet zomaar een maaltijdbereiding; het is een ode aan de tijdloze smaak en voedingsrijkdom van dit oeroude graan.
En dan is er de voeding. Spelt is niet alleen heerlijk maar ook ontzettend gezond. Rijk aan vezels, mineralen, en vitaminen, biedt het een scala aan voordelen voor onze gezondheid en welzijn. Het kan ons helpen ons energieniveau op peil te houden, ondersteunt onze spijsvertering en voorziet ons van essentiële voedingsstoffen.
Materialen
- Pan
Ingrediënten
- 400 gram spelt
- 1 liter water
- 1 laurierblad
- 2 takjes verse tijm
- 1 kleine ui gepeld
- 4 teentjes knoflook gepeld en licht gekneusd
- Zout naar smaak
- Een snufje zwarte peper
- Optioneel: gesneden groenten noten, of kruiden voor extra smaak
Instructies
- Begin met het grondig spoelen van de spelt onder stromend water om eventueel stof en onzuiverheden te verwijderen.
- Voeg het water toe aan een ruime pan en breng aan de kook.
- Voeg het laurierblad, de takjes tijm, de ui, en de knoflooktenen toe aan het kokende water. Dit geeft de spelt een heerlijke, diepe smaak terwijl het kookt.
- Voeg nu de gespoelde spelt toe aan het kokende water.
- Laat de spelt, afgedekt, ongeveer 20 tot 30 minuten koken. Zorg dat je regelmatig roert en check na 20 minuten regelmatig of de spelt de gewenste textuur heeft bereikt.
- Wanneer de spelt gaar is, giet je het af en verwijder je de ui, knoflook, en kruiden. Laat de spelt een paar minuten rusten zodat alle smaken goed kunnen intrekken.
- Terwijl de spelt kookt, kun je groenten roerbakken of stomen om toe te voegen voor een volledige maaltijd.
- Serveer de spelt in kommen of als bijgerecht en garneer met verse kruiden, noten, of de eerder bereide groenten.
Voedingswaarde
Waar op letten bij het kopen van spelt
Er zijn veel verschillende soorten spelt op de markt. Let op de volgende dingen:
- Kies waar mogelijk voor biologische spelt. Deze is vaak van betere kwaliteit en bevat geen pesticiden.
- Lokale geteelde spelt heeft vaak een rijkere smaak en is beter voor het milieu.
- Controleer altijd de houdbaarheidsdatum.
Kijk ook naar het type spelt wat je wil kopen.
- Zoek naar volle spelt voor de meest voedzame optie. Volle spelt heeft al zijn natuurlijke voedingsstoffen behouden.
- Gepelde spelt kan sneller koken en heeft een iets mildere smaak dan volle spelt.
- Let op de kleur en textuur van het speltmeel. Het moet uniform zijn en een frisse geur hebben.
Hoe spelt bewaren?
Spelt kan op verschillende manieren bewaard worden:
- Gedroogd, bewaar het op een koele, donkere plaats in een luchtdichte container. Goed voor vele maanden tot een jaar.
- Gekookt, bewaar het dan in de koelkast in een afgesloten bakje. Consumeer binnen 3 dagen.
Invriezen
Ja, je kunt spelt invriezen. Gekookte spelt kan in porties worden ingevroren en is dan tot 3 maanden houdbaar.
Andere manieren om spelt te bereiden
Magnetron
Spelt koken hoeft niet altijd tijdrovend of complex te zijn. In onze moderne, snelle wereld kunnen we soms de traditionele kookmethoden vergeten en ons richten op snellere, efficiëntere manieren om onze maaltijden te bereiden. Zoals bijvoorbeeld het bereiden van spelt in de magnetron – een methode die niet alleen tijdbesparend is, maar ook de heerlijke, nootachtige smaak van dit oeroude graan behoudt. Het mooie van deze kooktechniek is dat hij ideaal is voor zowel de ervaren kok als de culinaire nieuweling.
Ingrediënten
400 gram spelt
1 liter water
Een snufje zout
Eventuele extra kruiden naar keuze (denk aan laurierblaadjes, knoflookpoeder, of een bouillonblokje voor extra smaak)
Bewaren
- Begin met het afspoelen van de spelt onder stromend water om eventuele onzuiverheden te verwijderen. Als je de tijd hebt, kun je overwegen om de spelt enkele uren of zelfs een nacht te weken om de kooktijd te verkorten en de verteerbaarheid te verhogen.
- Doe het in een grote, magnetronbestendige schaal en voeg het water en het snufje zout toe. Als je extra kruiden of smaakmakers gebruikt, voeg deze dan nu toe.
- Bedek de schaal met een geschikt deksel of magnetronbestendige folie. Plaats de schaal in de magnetron en stel het vermogen in op hoog. Kook het gedurende 15 tot 20 minuten. Let op: Magnetrons variëren, dus het kan nodig zijn om de kooktijd aan te passen aan jouw specifieke apparaat.
- Na de eerste 10 minuten, haal de schaal voorzichtig uit de magnetron (pas op, heet!) en roer de spelt door. Proef een beetje om de gaarheid te controleren. Als de spelt nog niet de gewenste textuur heeft, plaats het dan terug voor nog eens 5 tot 10 minuten.
- Zodra het gaar is, haal je de schaal uit de magnetron en laat je deze een paar minuten rusten. Giet vervolgens eventueel overtollig water af en serveer de spelt als bijgerecht of gebruik het als basis voor je favoriete salade, soep of stoofpot.
Airfryer
Spelt koken kan op allerlei manieren, maar heb je ooit geprobeerd om spelt te bereiden in een airfryer? Deze methode is niet alleen snel en efficiënt, maar geeft het graan ook een heerlijk knapperige textuur die een verrassende draai kan geven aan je gerechten. Voor diegenen die altijd op zoek zijn naar nieuwe, spannende keukenavonturen, is spelt koken in de airfryer een experiment dat zeker het proberen waard is.
Ingrediënten
200 gram speltkorrels
1 eetlepel olijfolie
Een snufje zout
Een snufje peper
Kruiden naar keuze (denk aan rozemarijn, tijm of oregano)
Bereiding
- Begin met het goed spoelen van de speltkorrels onder stromend water om eventueel stof en vuil te verwijderen. Laat ze vervolgens een nacht weken in een kom met voldoende water om ze goed te hydrateren.
- Giet de speltkorrels af en dep ze zo droog mogelijk met een schone theedoek. Meng in een kom de speltkorrels met de olijfolie, het zout, de peper en de kruiden naar keuze. Zorg dat alle korrels mooi bedekt zijn met een dun laagje olie en kruiden.
- Verwarm de airfryer voor op 200 graden Celsius. Verspreid de gekruide speltkorrels gelijkmatig over het mandje van de airfryer, zodat ze in een enkele laag liggen. Bak ze vervolgens gedurende 15 tot 20 minuten in de airfryer. Schud het mandje elke 5 minuten om te zorgen dat de speltkorrels gelijkmatig garen en een mooie, knapperige textuur krijgen.
- Proef even om te controleren of de speltkorrels de gewenste gaarheid en knapperigheid hebben bereikt. Pas eventueel de kruiden aan naar smaak, en serveer warm als bijgerecht of voeg toe aan je favoriete salade voor een verrassende crunch.
Snelkookpan
Spelt koken kan soms wat tijd vergen, maar voor diegenen onder ons die houden van snelheid zonder in te boeten aan kwaliteit, is de snelkookpan een ware uitkomst. Door de hoge druk binnen de pan worden kooktijden drastisch verkort, waardoor je sneller kunt genieten van een heerlijke, voedzame maaltijd.
Ingrediënten
400 gram spelt
1 liter water
1 theelepel zout
Optioneel: een laurierblaadje of een teentje knoflook voor extra smaak
Bereiding
- Spoel de spelt eerst goed af onder koud stromend water om eventueel stof en andere onzuiverheden te verwijderen.
- Doe het in de snelkookpan en voeg het water toe. Voor extra smaak kun je nu ook het laurierblaadje of het teentje knoflook toevoegen. Strooi het zout erover.
- Plaats het deksel op de snelkookpan en zorg ervoor dat hij goed gesloten is. Zet de hittebron op hoog vuur.
- Breng het water aan de kook. Wanneer er voldoende druk in de pan is opgebouwd (dit merk je aan het sissen en stomen), verlaag je de hitte naar medium.
- Laat het 15 minuten koken onder druk. Hou de hittebron laag tot medium zodat de pan onder druk blijft, maar niet overmatig stoomt.
- Na 15 minuten schakel je de hittebron uit en laat je de stoom voorzichtig ontsnappen uit de pan. Dit kan even duren. Open de pan pas als alle stoom is ontsnapt en er geen druk meer is.
- Controleer of de spelt gaar is. Het moet zacht zijn, maar nog wel een bite hebben. Giet eventueel overtollig water af en verwijder het laurierblaadje of de knoflook. Serveer de spelt warm als bijgerecht of als basis voor een salade of hoofdgerecht.
Slowcooker
De slowcooker, het geheime wapen van vele thuiskoks die houden van het idee dat eten langzaam, op een lage temperatuur, zijn smaken ontwikkelt en dat terwijl je er nauwelijks omkijken naar hebt. Bij spelt koken in een slowcooker denken we aan comfort, gemak en die rijke, nootachtige smaak die via de traagste weg, prachtig tot zijn recht komt.
Ingrediënten:
200 gram spelt
800 milliliter groentebouillon (of water met een bouillonblokje)
2 laurierblaadjes
1 ui, fijn gesneden
2 teentjes knoflook, fijngehakt
2 wortels, in blokjes gesneden
1 courgette, in blokjes gesneden
2 takjes verse tijm
Zout en peper naar smaak
Een scheutje olijfolie
Optioneel: gesneden champignons, paprika, of andere groenten naar keuze
Bereiden
- Spoel de speltkorrels goed af onder stromend water.
- Week het indien gewenst een paar uur of overnacht om de kooktijd te verkorten en de verteerbaarheid te verhogen.
- Verhit een beetje olijfolie in een pan en fruit de ui en knoflook tot ze glazig zijn.
- Voeg de wortels (en eventuele andere harde groenten zoals paprika of champignons) toe en sauteer nog enkele minuten.
- Doe het ui-knoflookmengsel in de slowcooker.
- Voeg de geweekte of goed afgespoelde spelt toe aan de slowcooker.
- Giet de groentebouillon erbij en voeg de laurierblaadjes en verse tijm toe.
- Deksel erop en stel je slowcooker in op de lage stand voor ongeveer 4 tot 5 uur.
- Ongeveer een uur voordat de spelt klaar is, voeg je de courgette (en andere zachte groenten die je gekozen hebt) toe aan de slowcooker.
- Breng op smaak met zout en peper en laat het verder garen tot de speltkorrels zacht zijn.
- Controleer de spelt; het moet een zachte beet hebben wanneer het klaar is.
- Verwijder de laurierblaadjes en takjes van de tijm (de blaadjes zullen waarschijnlijk los zijn gekomen en mogen in het gerecht blijven).
- Proef en pas de kruiding eventueel nog aan met extra zout en peper.
- Serveer het met een frisse salade of een eiwitbron naar keuze.
- Optioneel: garneer met verse peterselie en een drizzle van goede kwaliteit olijfolie.
Veelgestelde Vragen
Is spelt glutenvrij?
Nee, het bevat gluten en is daarom niet geschikt voor mensen met coeliakie.
Wat is het verschil tussen spelt en tarwe?
Hoewel ze verwant zijn, heeft spelt een andere structuur en smaak dan tarwe.
Kan ik spelt vervangen door tarwe in recepten?
Ja, maar let op de kooktijd en de hoeveelheid vocht.
Is spelt gezonder dan tarwe?
Het heeft bepaalde voordelen, zoals meer vezels en mineralen, maar “gezonder” is subjectief.
Hoe weet ik wanneer spelt gaar is?
Proef een korrel; het moet zacht zijn maar nog wel enige beet hebben.
Waarom zou ik spelt in de airfryer doen?
Voor een unieke, knapperige textuur en smaak.
Kan ik spelt ook roerbakken?
Zeker, voorgekookte spelt kan heerlijk zijn in roerbakgerechten.
